توهم و هذیان سالمندان و راه‌های درمان

یکی از موضوعاتی که در زمینه مسائل مربوط سالمندان بهش پرداخته می‌شه، توهم و ناسازگاری‌های روانی هست. افراد مسن توهم رو در ابعاد مختلف اجتماعی، جسمی و روانی تجربه می‌کنن؛ اما همه در مورد این تجربیات صحبت نمی‌کنن؛ چرا که توهمات باعث تمایز اون‌ها از دنیا واقعی می‌شه و به‌ اون‌ها حس شرمساری رو القا می‌کنه. به همین خاطر، تجارب توهم در افراد مسن نسبت به پدیده‌های دیگه اغلب کمتر شناخته شده.
وقتی که یک بیمار با توهمات بصری واضح و ملموس به پزشک مراجعه می‌کنه، پزشک معمولا تشخیص‌های رایجی مثل هذیان، زوال عقل، روان پریشی یا یک بیماری مرتبط با دارو رو در نظر می‌گیره.

توهم در سالمندان

توهم حالتی از رویا هست که در خصوص افراد مبتلا به اختلالات حسی، عصبی، پزشکی، تخریب عصبی و روانی و همچنین افرادی که هیچ گونه اختلال روانی ندارن رخ می‌ده.
توهمات بینایی دلایل بسیاری دارن، از بیماری‌های چشمی گرفته تا اختلالات عصبی، متابولیک، ایتروژنیک، روانپزشکی و حتی علت‌های ناشناخته و مبهم. اگرچه به طور شگفت انگیزی درمورد طب سالمندان و مراقبت‌های طولانی مدت (LTC) رایج هست، توهمات بصری یک چالش بالینی رو ایجاد می‌کنن. همونطور که گفته شد، بیماران مسن‌تر اغلب تمایلی به اذعان علائم ندارن، چرا که می‌ترسن اون‌ها رو به عنوان یک بیماری روانی بشناسن و عاقبت به بستری شدن توی بیمارستان روانی منجر بشه. همین مسئله تشخیص دقیق رو برای پزشکان دشوار می‌کنه. از اونجایی که مدیریت بسته به علت توهم به طور قابل توجهی متفاوت هست، تشخیص دقیق توی این مسئله خیلی ضروری هست.

توهم بصری به عنوان ادراک یک شی خارجی در زمانی که چنین جسمی وجود نداره تعریف می‌شه. البته معقوله توهم با هذیان کاملا متفاوت هست و در توهم، اشیاء واقعی به اشتباه تعبیر می‌شن. توهمات بینایی می‌تونه در اختلالات مختلف پزشکی، عصبی، چشمی و روانپزشکی و حالت‌های ناشی از مواد مخدر رخ بده و حتی ممکن هست به ناهنجاری در تقریباً هر بخشی از مسیر بینایی مربوط باشن.

طبقه بندی توهمات

توهمات بصری رو می‌تونیم به دو دسته ساده یا پیچیده طبقه بندی کنیم.
نوع ساده اون شامل فتوپسی (درخشش نور)، خطوط یا الگوها (مثل طیف‌های تقویتی، زیگزاگ‌ها یا دایره‌ها) هست؛ که می‌تونن چند رنگ باشن. توهمات ساده، در بیماری‌های چشمی همچون جدا شدن زجاجیه یا حتی در شرایطی مثل نوریت اپتیکال، میگرن، تشنج لوب اکسیپیتال، تومورهای لوب پس سری یا سایر ضایعات ساختاری رخ می‌دن.

با این حال، توهمات بصری پیچیده معمولاً به خوبی شکل گرفته و نسبتاً کلیشه‌ای هستن و اغلب حیوانات و چهره‌هایی رو با رنگ‌های روشن و محیط‌های دراماتیک در بر می‌گیرن. توی این مسئله، علل متفاوت هست و شامل دلیریوم ترمنس، زوال عقل، بیماری پارکینسون، تشنج جزئی پیچیده، استفاده نادرست از داروهای تفریحی، اسکیزوفرنی، و شرایط غیرمعمول مثل توهمات پدانکولار، هیپنوگوژیک و هیپنوپومپیک، کمای میگرنی و سندروم آلیس ایندر هست.

تفاوت بین توهم و هذیان در سالمندان

توهم در سالمندان، هذیان و پارانویا از علائم بیماری هستن؛ ولی جزئی طبیعی از روند پیری نیستن. اگرچه ممکن هست شبیه به هم به نظر برسن، اما در واقع خیلی متفاوت هستن. توهمات تجربیات حسی کاذبی هستن که می‌تونن دیداری، شنیداری و یا حتی لمسی باشن. این برداشت‌های نادرست زودگذر رو نمی‌شه با گفتن اینکه واقعی نیست، اصلاح کرد. به عنوان مثال، بیمار مبتلا به زوال عقل، صدای موسیقی می‌شنوه در حالی که هیچ کدوم در حال پخش نیستن یا شکل‌هایی رو می‌بینن که اصلا وجود ندارن.
هذیان‌ها باورهای غلط ثابت شده‌ای هستن که توسط واقعیت پشتیبانی نمی‌شن. اون‌ها اغلب به دلیل یک حافظه معیوب ایجاد می‌شن. به عنوان نمونه، یک بیمار مبتلا به این شکل از زوال عقلی ممکن هست قاطعانه معتقد باشه که بسیار جوان‌تر از اونچه که هست، باشه یا اسرار داشته باشه که توی فضای بیرون هست، علیرغم اینکه داخل خانه سکونت داره.
پارانویا ریشه توی احساس بدگمانی و ترس داره. نقص در حافظه ناامیدکننده و گمراه‌کننده هست و معمولا باعث می‌شه بیماران مبتلا به زوال عقلی رفتارهای پارانوئیدی از خودشون نشون بدن. هر دو توهم و هذیان می‌تونن ماهیت پارانوئید داشته باشن. نمونه‌هایی از هذیان‌های پارانوئیدی عبارتند از یک سالمند معتقد هست که فرد مراقب اون از اون دزدی کرده، به اون‌ خیانت کرده یا سعی کرده بهش آسیب فیزیکی برسونه.

مقابله با توهم در بیماران سالمند مبتلا به زوال عقل

وقتی نوبت به مدیریت توهم در سالمندان می‌رسه، پیشنهاد می‌شه که این افراد رو توی نسخه واقعی خودشون پیوند بدید. از بیمار مبتلا به زوال عقل در مورد اونچه که تجربه می‌کنه بپرسین، جوری که انگار اتفاقات واقعی هستن تا بتونین به طور موثرتری وضعیت رو خنثی کنین. از تلاش برای توضیح اینکه اونچه می‌بینن یا می‌شنون همه توی ذهن و توهمات اون‌هاست خودداری کنین. در غیر این صورت، بیماری اون‌ها رو تشدید می‌کنین. در واقع با اعتبار بخشیدن به احساسات اون‌ها بهشون اطمینان بدید. چیزهایی شبیه به این جمله بگید: «می‌بینم که ناراحتی. منم اگه اون چیزها رو ببینم ناراحت می‌شم.» به اون‌ها بگید که در کنار شما در امنیت هستن و شما تمام تلاش خودتون رو انجام به کار می‌برید تا به اون‌ها کمک کنین که احساس ایمن بودن، کنن.

وقتی یک سالمند این علائم ناراحت کننده رو تجربه می‌کنه، کسی که ازش مراقبت می‌کنه، اغلب تلاش‌ می‌کنه به اون کمک کنه تا بفهمه این باورها و ادراکات واقعی نیستن. با این وجود، یک رویکرد منطقی هنگام مراقبت از بیماران زوال عقلی همیشه بهترین انتخاب نیست.

مذاکره یا توضیح منطقی درباره اینکه چرا اتفاقی افتاده، برای این افراد مفید نیست. این کار فقط فرد رو ناامید می‌کنه. اون‌ها به نوعی می‌دونن که شما افکار و احساسات اون‌ها رو جدی نمی‌گیرین. با وجود اینکه تقویت واقعیت کاری معقول و محبت آمیز به نظر می‌رسه، این غریزه طبیعی اغلب نتیجه معکوس می‌ده. مراقبان افراد دچار بیماری‌های زوال عقلی، می‌تونن با یادگیری تفاوت‌های بین اون‌ها و تکنیک‌های مقابله‌ای مناسب برای هر یک، اطمینان حاصل کنن که جهت مقابله با این رفتارهای چالش برانگیز آماده هستن.

توهم و هذیان می‌تونه برای فردی که مبتلا به زوال عقل است ترسناک باشد، اما همچنین می‌تونه برای مراقبین اون فرد هم بسیار آسیب زا باشه. توجه داشته باشید که فرد سالمند توی دنیایی زندگی می‌کنه که برای اون منطقی نیست و احتمالاً می‌ترسه. در مواجهه با این موارد، نباید هیچ اتهامی رو به دل بگیرید یا با توضیحات منطقی بهشون جواب بدید. در عوض، اعتماد اون فرد رو به خودتون جلب کنین و از پرسیدن سوالاتی که ممکن هست باعث سردرگمی بیشتر بشه، خودداری کنین. اگر اون‌ها به دنبال وسیله‌ای هستن، بهشون بگید که کمکشون می‌کنین اون رو پیدا کنن. توی مواردی که یکی از عزیزان مرتباً یک وسیله رو جای اشتباه می‌ذاره و به خاطر گم شدن اون آشفته می‌شن، خرید یک کپی از اون وسیله توصیه می‌شه تا به سرعت مشکل رو تا زمان پیدا شدن اصل اون، حل کنید. تغییر مسیر استراتژی دیگری هست که مراقبان زوال عقل در پاسخ به تفکر هذیانی از اون استفاده می‌کنن، اما ممکن هست برای هر بیمار یا هر باور نادرستی کارساز نباشه.

اگر یکی از عزیزان هذیان خفیفی رو تجربه می‌کنه، ارائه یک میان وعده یا فعالیت مورد علاقه و یا حتی درخواست از اون برای گفتن یک تجربه مهم در زندگی خود ممکن هست برای جلب توجه اون فرد کافی باشه. در مواردی که فرد بسیار ناراحت هست، اطمینان بخشی می‌تونه تنها گزینه مناسب باشه.

نکته حائز اهمیت این هست که، این بیماری درمان دارویی داره و می‌شه افراد مبتلا به این بیماری رو تحت درمان دارویی قرار داد. برای این کار باید به پزشک مراجعه کرد و یا ویزیت پزشک در منزل توسط همیار سلامت انجام بگیره.

مرکز خدمات پزشکی و پرستاری همیار سلامت

مرکز خدمات پزشکی و پرستاری همیار سلامت جهت کمک به این افراد همواره آماده خدمات رسانی بوده و به دنبال بهترین راه برای مراقبت از بیماران هست. همیار سلامت برای سالمندان پرستار متخصص اعزام میکنه تا بیمار شما رو معاینه کنه و نسخه مطابق با وضعیت بیمار رو تجویز کنه.

دامنه خدمات مراقبت‌های بهداشتی خانگی که یک بیمار می‌تونه توی خانه دریافت کنه نامحدود هست. بسته به وضعیت هر بیمار، مراقبت‌ها می‌تو‌نه از مراقبت‌های پرستاری تا خدمات پزشکی تخصصی، مثل کارهای آزمایشگاهی رو شامل بشه. شما و پزشکتون برنامه مراقبتی و خدماتی رو که ممکنه توی خانه نیاز داشته باشین، تعیین می‌کنین. داشتن یک پرستار سالمند می‌تونه کمک بزرگی برای کسانی باشه که به این بیماری یا اختلال مبتلا هستن.

پرستاران سالمندان برای درک و درمان نیازهای اغلب پیچیده سلامت جسمی و روانی افراد مسن آموزش دیدن. اون‌ها سعی می‌کنن به بیماران کمک کنن تا از سلامت خودشون محافظت کنن و با تغییرات در توانایی‌های ذهنی و جسمی خودشون کنار بیان، بنابراین افراد مسن می‌تونن تا زمانی که امکان داره مستقل و فعال بمونن. این فرآیند به افراد کمک می‌کنه تا روحیه خودباوریشون رو حفظ کنن و از خودشون ناامید نشن. حفظ روحیه یک موضوع مهم برای انسان‌ها محسوب می‌شه که باید در جهت داشتنش تلاش کنن.

پرستار سالمند به همراه پزشکان و سایر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی جهت مراقبت از سلامت جسمی، روحی و عاطفی بیماران سالمند تلاش میکنن و به اون‌ها کمک می‌کنن تا استقلال و کیفیت زندگیشون رو حفظ کنن. این پرستاران دانش و مهارت‌های تخصصی برای درمان مسائل بهداشتی رایجی رو دارا هستن که بر اکثریت و یا همه سالمندان تأثیرگذار هست.
در آخر به شما اطمینان می‌دیم که کادر درمانی همیار سلامت، همیار مناسبی برای سلامتی و بهبود سالمندان عزیز کشور هست.